Omzendbrief FB 2017/1 met de nadere regels voor de schuldovername in het kader van de vrijwillige samenvoeging van gemeenten

(11/06/2017- ...)

Relaties naar artikelen

Inhoud

1. Wetgevend kader van de schuldovername

Artikel 58 en 59 van het decreet Vrijwillige Samenvoeging van Gemeenten van 24 juni 2016 (hierna het decreet genoemd) bevatten specifieke bepalingen over de financiële bonus, onder de vorm van een schuldovername, die de Vlaamse overheid biedt bij vrijwillige samenvoeging van gemeenten.

De gemeenten die uiterlijk op 31 december 2017 een gezamenlijk voorstel tot samenvoeging per 1 januari 2019 indienen bij de Vlaamse Regering kunnen genieten van een overname van hun schulden door de Vlaamse overheid ten belope van 500 euro schuld per inwoner van de samen te voegen gemeenten, met een maximum van 20.000.000 euro per samenvoeging. Door de schuldovername neemt de Vlaamse overheid als nieuwe debiteur een deel van de uitstaande schulden van de vroegere debiteurs (gemeenten, autonome gemeentebedrijven, openbare centra voor maatschappelijk welzijn) over en is ze verplicht de schuld (kapitaalaflossingen en intresten) terug te betalen aan de financiële instellingen.

Daarnaast bepaalt artikel 60 van het decreet dat de Vlaamse Regering nadere regels voor de schuldovername kan vaststellen. Dat is gebeurd in het besluit van de Vlaamse Regering van 24 februari 2017 tot vaststelling van de nadere regels voor de schuldovername in het kader van de vrijwillige samenvoeging van gemeenten (hierna het besluit genoemd).

In aansluiting op de bepalingen van het decreet en het besluit geeft deze omzendbrief een overzicht van de concrete vooropgestelde timing en de praktische afspraken om de schuldovername vlot te laten verlopen.

2. Praktische richtlijnen
1. Bepaling van het maximale bedrag van de overgenomen schulden
Het decreet bepaalt dat de maximale over te nemen schuld 500 euro per inwoner van de samen te voegen gemeenten bedraagt. Daarbij worden de inwonersaantallen op 1 januari 2016, zoals gepubliceerd in het Belgisch Staatblad van 26 juli 2016, als basis genomen. Voor de bepaling van de schulden worden alle schulden van de samen te voegen gemeenten in rekening gebracht. Naast de rechtstreekse schulden aangegaan door de gemeenten worden ook de schulden die hun OCMW's en autonome gemeentebedrijven zijn aangegaan in rekening gebracht.
2. Inventaris van de financiële schulden van de samen te voegen gemeenten
De samen te voegen gemeenten moeten een gedetailleerde inventaris opmaken van al hun financiële schulden die voor de schuldovername in aanmerking komen. Die inventaris omvat zowel de schulden van de gemeenten als die van hun OCMW's en autonome gemeentebedrijven. Daarbij moet men duidelijk vermelden welke leningen structuren hebben. Onder gestructureerde leningen verstaan we leningen waaraan een gestructureerd product is gebonden (bijvoorbeeld swaps, opties, inflatiegebonden producten). Voor de gestructureerde leningen moet men per lening alle karakteristieken over de structuur opnemen.

Daarnaast is het essentieel dat de inventaris per lening ook de volgende gegevens bevat:
a. gemeente;
b. type bestuur (gemeente, OCMW, AGB);
c. financiële instelling waarbij de schuld is aangegaan;
d. begindatum;
e. einddatum;
f. aard van de lening (gewone banklening, commercial paper,...);
g. initieel bedrag;
h. uitstaand bedrag op 31 december 2016;
i. vaste intrestvoet of referentierentevoet + marge;
j. frequentie van rente- en kapitaalsaflossing (jaarlijks, halfjaarlijks, trimestrieel,....);
k.eerstvolgende rentevervaldag, kapitaalvervaldag en de bedragen van rente en kapitaal;
l. modaliteiten van een eventuele renteherziening.

Deze inventaris en de aflossingstabellen van alle leningen die daar zijn in opgenomen, moeten bij voorkeur tegen uiterlijk 30 april 2017 bezorgd worden aan het Departement Financiën en Begroting.

Het decreet bepaalt dat de schuldovername gebeurt op het einde van de maand die volgt op de bekendmaking van het samenvoegingsdecreet. Het is m.a.w. mogelijk om tot op de datum van de effectieve overdracht nog schulden op te nemen die in aanmerking kunnen komen voor de effectieve schuldovername. De samen te voegen gemeenten moeten alle financiële schulden die ze na 30 april 2017 nog aangaan en die voor de schuldovername in aanmerking kunnen komen onmiddellijk melden door het Departement Financiën en Begroting een geactualiseerde inventaris te bezorgen. Omdat de behandelingstijd in dat geval te kort is, raden wij af om na de publicatie van het samenvoegingsdecreet nog nieuwe schulden aan te gaan en in rekening te brengen voor de schuldovername.

Leningen die de gemeenten aangaan na hun principiële beslissing tot vrijwillige samenvoeging en na de inwerkingtreding van dit besluit, komen alleen voor schuldovername in aanmerking als er geen structuren aan verbonden zijn en de looptijd niet meer dan drie jaar bedraagt. Indien u in die periode nog schulden opneemt, vragen wij u om de maximumduur te beperken tot 3 jaar, indien mogelijk zelfs korter. Op die wijze wordt de intrestlast voor uw gemeente en het Vlaamse Gewest beperkt. Hou er rekening mee om op die leningen ook geen structuren aan te gaan.

3. Goedgekeurde lijst van de over te dragen schulden door de samen te voegen gemeenten (lijst + goedkeuring van de gemeenteraden)

Om de schuldovername vlot te kunnen laten verlopen, beschikt het Departement Financiën en Begroting bij voorkeur 3 maanden voor de daadwerkelijke overnamedatum over de goedgekeurde lijst van de over te nemen schulden. Daarom is het aangewezen dat de gemeenten, voor zover mogelijk, al in de eerste jaarhelft van 2017 en ten laatste tegen 30 juni 2017 aangeven welke leningen zij willen overdragen aan het Vlaamse Gewest. Alle latere aanpassingen moeten onmiddellijk na de beslissing worden doorgegeven.

Het Departement Financiën en Begroting zal het voorstel van de samen te voegen gemeenten toetsen aan de criteria van het decreet en het besluit, voornamelijk wat betreft structuren.

In eerste instantie zullen dus leningen zonder structuren worden overgenomen. Indien het volledig bedrag nog niet bereikt is, neemt het Vlaamse Gewest ook leningen met structuren over.

De finale keuze wordt, na overleg met het Vlaamse Gewest en goedkeuring door de betrokken gemeenteraden, bij voorkeur 3 maanden voor de effectieve overdracht en ten laatste op 15 januari 2018 overgemaakt aan het Vlaamse Gewest. Die keuze wordt aangeduid op de geactualiseerde lijst van alle schulden van alle entiteiten van de betrokken gemeenten op datum van 31 december 2017.

De gemeenten bezorgen de kopieën van de contracten van de over te dragen leningen bij de finale keuze aan het Vlaamse Gewest.

4. Leningen die in 2018 vervallen

Ook leningen die in 2018 vervallen kunnen worden overgenomen. Om te vermijden dat daarvoor onnodig veel administratieve formaliteiten vervuld moeten worden, zullen eventuele aflossingen en het gedeelte van de intresten ten laste van het Vlaamse Gewest in die situatie rechtstreeks aan de gemeenten of banken worden overgemaakt, zonder nog verdere aanpassingen in de bestaande contracten aan te brengen. Een typisch voorbeeld is commercial paper dat door de gemeenten wordt uitgegeven en dat eventueel op vervaldag komt in de loop van 2018. Deze schuld kan juridisch niet overgedragen worden, maar kan wel door het Vlaamse Gewest via de gemeenten afgelost worden.

5. Vervallen intresten

Tot op het moment van de effectieve overdracht zijn de betrokken gemeenten de intresten op die leningen verschuldigd. De verlopen intresten van de over te nemen leningen worden dan ook tot op het moment van de overdracht van de leningen berekend en een week voor de effectieve overdracht gestort op de rekening van het Vlaamse Gewest IBAN BE60 3751 1110 2970, BIC BBRUBEBB. De gemeenten zullen daar een schuldvordering voor ontvangen. Het Vlaamse Gewest zal die intrest, samen met het aanvullende deel van het Vlaamse Gewest, op de eerstvolgende intrestvervaldag aan de banken betalen.

6. Timing van de effectieve overname

Het artikel 58 van het decreet is duidelijk: de schuldovername gebeurt op het einde van de maand die volgt op de bekendmaking van het samenvoegingsdecreet. Het Departement Financiën en Begroting deelt zo snel mogelijk na de bekendmaking van het samenvoegingsdecreet de exacte datum van de schuldovername mee aan de gemeenten.
Samengevat:

Actie	Wie?	Aangewezen timing
Opmaken en bezorgen overzicht financiële schulden gemeenten en hun entiteiten	Betrokken gemeenten gemeenschappelijk	30 april 2017
Keuze van de over te dragen schulden	Betrokken gemeenten gemeenschappelijk	30 juni 2017
Toetsing aan de criteria	Departement Financiën en Begroting en Agentschap Binnenlands Bestuur	30 oktober 2017
Sturen van finale keuze over te nemen leningen en toestand alle schulden op 31/12/2017	Betrokken gemeenten gemeenschappelijk in samenspraak met Departement Financiën en Begroting	15 januari 2018
Contracten over te nemen leningen	Betrokken gemeenten gemeenschappelijk	15 januari 2018
Overname leningen	Gemeenten, Departement Financiën en Begroting en Agentschap Binnenlands Bestuur, banken	Einde maand volgend op bekendmaking samenvoegingsdecreet

3. Contactpersonen
De overdracht van de schulden wordt behandeld door het Departement Financiën en Begroting, Afdeling Beleidsondersteuning, Begroting en Financiële Operaties, Dienst Financiële Operaties, in samenspraak met het Agentschap Binnenlands Bestuur. De contactgegevens van het departement Financiën en Begroting zijn:
Koning Albert II-laan 19 bus 6
1210 Brussel

Opgepast: op 19 en 20 juli 2017 verhuist het Departement Financiën en Begroting. Het nieuwe adres vanaf 24 juli is:
Koning Albert II-laan 35 bus 61
1030 Brussel

Alle mails moeten gestuurd worden naar de algemene mailbox van de Dienst Financiële Operaties: backoffice@fb.vlaanderen.be

Uw contactpersonen van de Dienst Financiële Operaties zullen zijn:

Naam	Telefoonnummer	Fax	e-mail
Hugues Mommens	0493 51 22 94	02 553 50 58	backoffice@fb.vlaanderen.be
Luc Keereman	0493 31 63 07	02 553 50 58	backoffice@fb.vlaanderen.be
Kristien Hantson	0493 31 63 08	02 553 50 58	backoffice@fb.vlaanderen.be
Wouter Peeters	0492 34 86 56	02 553 50 58	backoffice@fb.vlaanderen.be
Heidi Debets	0492 15 38 48	02 553 50 58	backoffice@fb.vlaanderen.be